Cán cân xuất nhập khẩu là một trong những yếu tố quan trọng để nhận thấy sự thay đổi trong tình hình kinh tế của một Quốc gia ở một thời kỳ cụ thể. Vậy cách tính cán cân xuất nhập khẩu như thế nào? Tình hình cán cân xuất nhập khẩu Việt Nam hiện nay như thế nào? Cùng TDimex tìm hiểu những thông tin chi tiết và chính xác nhất trong bài viết sau đây.

Đối với xuất khẩu:

- Xuất khẩu làm thay đổi cơ cấu kinh tế của Quốc gia, giúp phát triển và làm bàn đạp để các ngành kinh tế liên quan phát triển, đẩy mạnh hơn nữa.
- Xuất khẩu là yếu tố quan trọng giúp kích thích tăng trưởng của nền kinh tế, giúp cải thiện và nâng cao đời sống của người dùng, làm gia tăng hàng hóa tiêu dùng nội địa trong nước.
- Giúp thu về nguồn vốn chủ yếu, phần lớn là vốn đầu tư và vốn nhập khẩu những loại hàng hóa cần thiết khác.

VD: Tỷ giá USD/VND lúc đầu là 23.000 nhưng sau này chỉ còn 21.000. Nếu Công ty A xuất khẩu hàng hóa thu được 1.000 USD với tỷ giá ban đầu là 23.000 thì sẽ thu được 23.000.000 VND nhưng với tỷ giá lúc sau thì chỉ còn 21.000.000 VND, chênh lệch 2.000.000 VND so với tỷ giá ban đầu. Lúc này các hoạt động xuất khẩu sẽ không được khuyến khích, hoạt động nhập khẩu được khuyến khích hơn và ngược lại.

Chỉ cần 1 trong 3 yếu tố trên đây có sự thay đổi thì đã làm cho cán cân xuất nhập khẩu của Quốc gia đó thay đổi theo, chứ không cần cả 3 yếu tố trên cùng thay đổi.

Dựa theo khái niệm ta có công thức tính cán cân xuất nhập khẩu như sau:
Cán cân xuất nhập khẩu = Giá trị hàng xuất khẩu - Giá trị hàng nhập khẩu.

Trong đó:

Là tổng giá trị của những hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài. 

Là tổng giá trị của những hàng hóa, dịch vụ nhập khẩu từ nước ngoài về để kinh doanh trong nước.

Khi: 

Được gọi là xuất siêu hay thặng dư. Lúc này giá trị xuất khẩu cao hơn giá trị nhập khẩu.

Được gọi là nhập siêu hay thâm hụt. Lúc này giá trị nhập khẩu cao hơn giá trị xuất khẩu. 

Một nền kinh tế được cho là đạt trạng thái hiệu quả khi có giá trị cán cân xuất nhập khẩu ở mức bằng 0, tức giá trị xuất khẩu bằng giá trị nhập khẩu.

Năm 2022, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam là 730,2 tỷ USD, tăng 9,1% so với năm trước đó (tương ứng tăng 61,2 tỷ USD). Cán cân thương mại Việt Nam trong cả năm 2022 đạt mức thặng dư 40,42 tỷ USD.

Trong đó,
- Trị giá xuất khẩu đạt 371,3 tỷ USD, tăng 10,5%, tương ứng tăng 35,14 tỷ USD so với năm 2021.
- Trị giá nhập khẩu đạt 358,9 tỷ USD, tăng 7,8%, tương ứng tăng 26,06 tỷ USD so với năm 2021.

Trong năm 2022 tổng trị giá xuất nhập khẩu của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là 506,83 tỷ USD, tăng 9,3% so với năm 2021. Trong đó:
- Trị giá xuất khẩu hàng hóa của khối doanh nghiệp FDI trong năm 2022 là 273,63 tỷ USD, tăng 11,6% (tương ứng tăng 28,5 tỷ USD) và chiếm 73,7% tổng trị giá xuất khẩu của cả nước.
- Trị giá nhập khẩu của khối doanh nghiệp FDI trong năm 2022 đạt 233,2 tỷ USD, tăng 6,7% (tương ứng tăng 14,7 tỷ USD) chiếm 65% tổng trị giá nhập khẩu của cả nước.

Cơ cấu thị trường xuất nhập khẩu: Có sự phân chia khá rõ ràng và cụ thể các giá trị theo nền kinh tế của một Quốc gia và thị trường tiêu thụ của hàng hóa đó. Cơ cấu này thể hiện rất rõ nét mối quan hệ trong thương mại giữa các quốc gia, các vùng lãnh thổ trên thế giới. Cơ cấu này là sự tổng hợp của rất nhiều yếu tố khác nhau như chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học, công nghệ, kỹ thuật,...

Cùng với sự thay đổi mạnh mẽ của nền kinh tế thì cán cân xuất nhập khẩu cũng có những yêu cầu thay đổi để phù hợp với sự định hướng phát triển của quốc gia đó. Việt Nam cũng có những thay đổi tất yếu về để đẩy mạnh phát triển kinh tế của đất nước.

Thay đổi trong cơ cấu xuất nhập khẩu sẽ có những tác động lớn đến quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước. Những giải pháp, định hướng phát triển, thay đổi cán cân xuất nhập khẩu cho mỗi giai đoạn sẽ được nhà nước đưa ra dựa trên các quan điểm cụ thể của tùy theo phương án công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Các mục tiêu, chỉ đạo sẽ được thể hiện rõ nét thông qua sự dịch chuyển cơ cấu kinh tế của đất nước.

Hy vọng với những chia sẻ trên đây bạn đã có thể hiểu rõ hơn về cán cân xuất nhập khẩu cũng như vai trò của nó đối với nền kinh tế của Việt Nam. Đừng quên chia sẻ những thông tin hữu ích này đến mọi người nhé.

Trung tâm Đào tạo Nguồn nhân lực Logistics Thành Đạt là đơn vị uy tín hiện đang chiêu sinh nhiều lớp XNK - Logistics, Nghiệp vụ chứng từ, đào tạo và cung cấp cho thị trường xuất nhập khẩu hàng nghìn lao động chất lượng cao mỗi năm. Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết về các khóa học theo nhu cầu của bạn nhé.

Cơ cấu xuất nhập khẩu của Việt Nam được chia thành 2 loại, gồm:
Cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu: Là một phần của cơ cấu thương mại và là tổng thể của tất cả các mối quan hệ trong một nền kinh tế. Hiện nay, nước ta đang có thay đổi, sự đa dạng hóa về cơ cấu xuất nhập khẩu với nhiều hình thức khác nhau, cụ thể như sau:
- Mặt hàng xuất khẩu được chuyên môn hóa sản xuất theo từng ngành. VD: Phân chia sản phẩm theo các ngành sản xuất như: công nghiệp nặng, khoáng sản, nông nghiệp, công nghiệp,...
- Mặt hàng xuất khẩu phân theo công dụng, chức năng riêng của từng sản phẩm. VD: Nhóm sản phẩm tiêu dùng, nhóm nguyên nhiên liệu sản xuất,...
- Mặt hàng xuất khẩu được phân theo trình độ kỹ thuật của sản phẩm đó. VD: Sản phẩm thô chưa qua chế biến, sản phẩm đã sơ chế, đông lạnh, sản phẩm đã chế biến,...
- Ngoài ra còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố để sản xuất.